Vitaminler vücutta bir oranda sentezlenmeyen, yaşam için gerekli, çok küçük miktarlarıyla hücre metabolizmasında önemli tepkimeleri uyaran organik bileşiklerdir. Vitaminlerin çoğu vücut tarafından yapılamadığı için besinlerimizle alınması gerekmektedir. Bu besinlerin bir kısmı çiğ olarak, bir kısmı da belirli pişirme süreçlerinden geçerek soframıza gelir. Bu hazırlama ve pişirme süreçleri esnasında oluşabilecek vitamin kayıpları insan sağlığını yakından ilgilendirmektedir. Vitamin gruplarını etkileyen ısı, ışık gibi etkenler ile asidik ve alkali ortamlar vardır. O nedenle her besin grubunun vitamin kayıplarına neden olmadan tüketilmesi yaşamın sağlıklı sürdürülmesi açısından gereklidir.
Vitamin ve mineraller, normal yaşamın sürdürülebilmesi ve sağlıklı nesiller için gerekli olan bileşik ve elementlerdir. Kalori değerleri yoktur. Vitaminlerin bazıları hücrelerimizi oksidatif strese karşı korur, bazıları koenzim şeklinde, bazıları da hormonlara benzeyen etkinlik gösterirler. Vücudumuz vitaminleri kendisi yapmadığından dışarıdan almak gerekir. Günlük vitamin gereksinimi yaşa, cinsiyete ve bazı özel durumlara bağlı olarak değişir. Yeterli düzeyde almadığımız takdirde bedenimizde aksaklıklar görülür. Vitaminlerin hepsinin kendine özel önemli görevleri vardır. Vitaminlerin herhangi biri vücuda alınmazsa o vitaminin yardımcı olduğu kimyasal tepkime yürümeyeceğinden dolayı büyümede ve vücudun çalışmasında aksamalar olur.
Vitaminler çocuklarda;
- Büyüme ve gelişmeye,
- Besin öğelerinin elverişli kullanılmasına,
- Vücut direncine,
- Sinir ve sindirim sistemlerinin normal çalışmasına ve bunun gibi birçok göreve yardım eder.
Mineraller ise;
- Vücut dokularının yapısal öğeleridir.
- Kemik ve diş gibi sert dokuların yapı taşıdırlar.
- Enzimlerin ve hormonların yapısına girerler.
- Serbest iyonlar olarak vücuttaki hücre içi ve dışı sıvıların dengesini sağlarlar.
- Minerallerden bazıları vücut için elzemdir, çoğu hücre çalışması için gereklidir.
Mineraller vücutta gereksinim duyulan miktara göre makro mineraller ve mikro mineraller (iz elementler) olmak üzere iki grupta incelenirler. İnsan için elzem olan makro mineraller; kalsiyum, fosfor, potasyum, magnezyum, sülfür, sodyum ve klordur. Mikro mineraller ise; demir, bakır, selenyum, molibden, iyot, kobalt, çinko, manganez, flor ve kromdur.
Multivitaminler Ne İşe Yarıyor?
Besin destekleri (supplements), besin öğelerini belirli miktarda içeren hap, kapsül ya da sıvı formda bulunan, vitamin, mineral, aminoasitler, esansiyel yağ asitleri, posa, çeşitli bitkiler ve bunların ekstrelerini içerebilen destekleyiciler olarak tanımlanır. Besin destekleri, vitamin, mineral, fitokimyasallar, aminoasitler, otlar ve botanik ürünleri kapsar. Araştırmalar en çok kullanılan besin destek ürünlerinin mineral içeren veya içermeyen mineral-vitamin kombinasyonu multivitamin besin destekleri/supplementleri olduğunu göstermektedir.
Gentiana lutea iştah açıcı özelliğe sahiptir;
- Radix Gentiana lutea bileşiminde; pektin, tanen ve gentiopikrin taşımaktadır. Sindirim sistemi sinirlerinin uçlarını uyararak ifrazatı arttırır ve iştah açar. Ağız ve mide sıvılarını arttırır. (1)
- İştah açıcı, midevi ve kuvvet verici olarak kullanılır. (1,2)
- Gentiana lutea köklerindeki acı maddeler (gentiopikrin) mide öz suyu ve safra salınımını çoğaltarak iştah arttırır.(3)
Kaynak:
- Bowman BA, Russall RM. Present Knowledge in Nutrition 8.Edition, Ilsı Press, Washington DC, 2001.
- Ball M, Rutishauser HE. Food and Nutrition, Wahlquit ML (Ed.), p335-45,1997.
- Baysal A. Beslenme. Hatipoğlu Yayınevi, Ankara, 2000.
- Larson Duyff R.: Amerikan Diyetisyenler Derneği’nin Geliştirilmiş Besin ve Beslenme Rehberi, Çeviri editörleri: Yücecan S, Pekcan G, Besler T, Nursal B, Acar Matbaacılık, 2003. İstanbul.
- TC. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü; Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi, 2004, Ankara.
- Beers MH, Berkow R (Eds.). The Merck Manual of Diagnosis and Therapy. 17th edition, Merck&Co Press,1999.
- Neyzi O, Ertuğrul T (ed.) Pediatri Cilt1, 3.baskı, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 2002.
- Jackson MJ. Diagnosis and detection of deficiencies of micronutrients, minerals. British Medical Bulletin 55(3):634-42,1999.
- Anon. Trace Elements in Human Nutrition and Health. WHO, Geneva, 1996.
- Thomas B, Clayton DB. Manuel of Dietetic Practice.2nd edition, Blackwell Science, p162, 1995.
- Williams SR. Nutririon and Diet Therapy Mosby Collage Publishing, Boston, p261,1989. 12- Hamilton EAN, Whitney EN, Sizer FS. Nutrition Concepts and Controversies 15th edition, West Publishing Company, NewYork, p239,1991.
- Bisset,N.G.,MAx.Wichtl Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals, CRC Press.Boca Raton FL (1994)
- Baytop,T.,Türkiye’de bitkilerle tedavi (Geçmişte ve Bugun), ilaveli 2.Baskı. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul (1999)
- ESCOP Monographs, 2nd ed., Thieme, New York, NY (2003)
- Gentiana lutea kaynaklar;
- Bisset,N.G.,MAx.Wichtl Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals, CRC Press.Boca Raton FL (1994)
- Baytop,T.,Türkiye’de bitkilerle tedavi (Geçmişte ve Bugun), ilaveli 2.Baskı. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul (1999)
- ESCOP Monographs, 2nd ed., Thieme, New York, NY (2003)
İlginizi çekebilecek diğer içerikler
Çocuklarda İştahsızlık Probleminin Önüne Nasıl Geçilir?
Çocukların yeterli miktarda besin alamaması durumu iştahsızlık olarak tanımlanır. Ek gıdaya geçiş dönemleri, ilaçlar, sağlık sorunları, besin alerjileri gibi faktörler nedeniyle çocuklar iştahsızlık yaşayabilir. Çocuklarda iştahsızlık hem ebeveyn hem de çocuklar için stresli bir süreç olabilir. İştahın azaldığı dönemlerde çocukların ihtiyacı olan besin öğelerinin eksikliği görülür. Vitamin ve mineral gibi besin öğelerinin eksikliği çocuklarda büyüme ve gelişme sürecinin yavaşlamasına neden olur.
Omega 3 A, D, E Vitaminleri
Yağlar; enerji sağlarlar, hücreyi saran hücre memranını oluştururlar ve biyokimyasal olayları (kimyasal mesajlar, hücre gelişimi ve bölünmesi, kan basıncı ve pıhtılaşması, bağışıklık reaksiyonları) kontrol ederler.
Pelargonium Afrika Sardunyası Propolis | Kekik Hatmi
Umkaloba özütü Pelargonium sidoides bitkisinin kökenlerinden elde edilen bir özüttür. Güney Afrika sardunyası olarak da bilinir, turnagagasıgiller familyasından Güney Afrika’ya özgü, tıpta kullanılan bir bitki türüdür. Pelargonium özütü öncelikle polifenolleri (esas olarak kateşin ve gallokatekin), proteinleri ve mineralleri içerir.
Sambucus Nigra
Sambucus Nigra, grip, soğuk algınlığı, bakteriyel sinüzit ve bronşit tedavisine yardımcı, antioksidan ve bağışıklıkla ilgili özellikler de dahil olmak üzere vücutta çeşitli biyokimyasal ve farmakolojik etkilere sahip oldukları gösterilmiş flavonoidleri içerir.
Kara Mürver Sambucus Nigra
Şifalı bitki olarak bilinen Sambucus nigra (Kara Mürver), dünyanın pek çok ülkesinde geleneksel tıpta öksürük, üst solunum yolu enfeksiyonları ve ateş gibi durumlarda çok uzun yıllardır kullanılmaktadır.
Çocuklarda Multivitamin & Multimineral Kullanımı
Vitaminler vücutta bir oranda sentezlenmeyen, yaşam için gerekli, çok küçük miktarlarıyla hücre metabolizmasında önemli tepkimeleri uyaran organik bileşiklerdir. Vitaminlerin çoğu vücut tarafından yapılamadığı için besinlerimizle alınması gerekmektedir. Bu besinlerin bir kısmı çiğ olarak, bir kısmı da belirli pişirme süreçlerinden geçerek soframıza gelir. Bu hazırlama ve pişirme süreçleri esnasında oluşabilecek vitamin kayıpları ise insan sağlığını yakından ilgilendirmektedir.