Kilo kontrolü günümüzdeki beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve hareket kısıtlılığına bağlı olarak giderek daha zor kontrol edilebilir hale gelmektedir. Fazla kilo ve obezite diyabet, kalp hastalıkları ve kanser gibi pek çok kronik hastalıkta major risk faktörü olarak değerlendirilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre;
• Dünyadaki obez birey sayısı 1980 yılından beri iki kat artmıştır.
• 2014 yılında 1.9 milyardan fazla yetişkin (18 yaş ve üzeri) fazla kiloludur. Bu bireylerin 600 milyondan daha fazlası obezdir.
• 2014 yılında 5 yaş ve altı obez çocuk sayısı 41 milyondur.
Obezite önlenebilir.
Kilo kontrolünde en önemli iki faktör bulunmaktadır; Beslenme alışkanlıkları ve düzenli fiziksel egzersiz. Düzenli spor ve fiziksel aktivitenin vücut sağlığı için pek çok olumlu etkisi bulunmaktadır. Spor etkinliklerinin desteklenmesinde de pek çok ürün takviye olarak hekim önerisi ile kullanılabilmektedir.
L-Karnitin vücutta iki esansiyel amino asit olan L-lizin ve L-metiyoninden sentezlenir ve bu işlem sırasında vücutta yeterli miktarda B3, B6,C vitaminleri ve demir bulunmalıdır. L-Karnitin eksikliğinde yağın büyük bir kısmı yakılamaz, yağlar hücrede birikir ya da trigliserit gibi kan yağları olarak kan dolaşımına katılır. Düzenli egzersiz programlarında L-Karnitin takviyesiyle daha fazla yağın enerjiye dönüşmesi mümkündür.
Bu aminoasit, enerji elde etmek üzere uzun zincirli yağ asitlerinin mitokondriye taşınması için gereklidir. Bu özellik, L-Karnitinin başta kalp olmak üzere, enerji eldesinde yakıt olarak uzun zincirli yağ asitlerini içeren organlar için önemli bir besin olmasının nedenidir. L-Karnitin vücutta üretilebilen bir aminoasittir ancak, besin eksikliği, lizin ve metiyonin gibi esansiyel aminoasitlerin yeterince tüketilmemesi, demir, kofaktör (B3, B6 ve C vitaminleri) eksikliği ve aşırı yağ tüketimi vücutta karnitin eksikliğine neden olabilir. Bazı çalışmalarda karnitinin enerji üretiminden sorumlu enzimleri arttırarak ve kardiyovasküler fonksiyonları geliştirerek sporcularda dayanıklılığı arttırdığı gösterilmiştir.
Yağ asitleri kalbin temel enerji kaynağıdır. Karnitin eksikliğinde anjina, aritmi ve diğer pek çok kardiyovasküler hastalık gelişme riski artar. Yağ asidi metabolizmasının düzenlenmesi, karnitin eksikliğinde gerçekleşen enerji üretimi ile açığa çıkan nitrogliserin gibi toksik yağ asidi metabolitlerinin oluşmasını da engeleyecektir. Bu toksik metabolitlerin kalp sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiği bilinmektedir.
Yapılan pek çok çalışmada L-Karnitinin total kolesterol ve trigliserit seviyelerini düşürürken HDL ve LDL oranını düzenlediğini göstermektedir. Çalışmalarda LDL kolesterolde %20 ve trigliseritlerde %28 azalma sağlarken HDL kolesterolde %12 artış sağladığı gösterilmiştir.
Spermlerin oluştuğu ve hareketlilik kazandığı testislerdeki epididimiste karnitinin çok yüksek miktarlarda bulunduğu bilinmektedir. Semendeki
karnitin konsantrasyonlarının hem sperm sayısı hem de sperm hareketliliği ile doğru orantılı olduğu bulunmuştur. Çalışmalar infertil erkeklerde karnitin takviyesinin sperm sayısını ve hareketliliğini arttırabileceğini göstermektedir.
Yeşil çay (Camellia sinensis): İçeriğindeki polifenol bileşenleri kaynaklı antioksidan özellikler başta olmak üzere termojenik reaksiyon göstererek ve yağ oksidasyonunu artırarak kilo kaybına yardımcı olmaktadır. Kuvvetli bir antioksidan maddedir. Diyetle alınan yağların emilimini azaltmaya yardımcı olurken, tein maddesiyle de vücuttaki fazla suyun atılımını (diüretik etki) hızlandırmaya destektir. Yapılan pek çok çalışmada da kateşinler ve kafein açısından zengin olan yeşil çayın termogenezi indükleyerek obezite tedavisi ve kilo kontrolünde önemli doğal maddelerden birisi olacağı düşünülmektedir.
Ginseng (Panax ginseng): Adaptojen özellikleri nedeni ile uzun yıllardır vücut direncinin arttırılmasına destek olarak kullanılmaktadır. Yoğun antrenman ve spor programlarında performans destekleyici olarak kullanılmaktadır.
Kafein: Metabolizmayı hızlandıran kafeinin termojenik etkileri sayesinde kilo kontrolüne yardımcı olur. Ayrıca iştahı baskıladığı da bilinmektedir.
Kaynaklar:
- Cha YS 1 .Resveratrol neuroprotection in stroke and traumatic CNS injury.Neurochem Int. 2015 Oct;89:75- 82. doi: 10.1016/j.neuint.2015.08.009. Epub 2015 Aug 12.
- Shixian Q1, VanCrey B, Shi J, Kakuda Y, Jiang Y.Resveratrol neuroprotection in stroke and traumatic CNS injury.Neurochem Int. 2015 Oct;89:75-82. doi: 10.1016/j.neuint.2015.08.009. Epub 2015 Aug 12.
- Lee JK1, Lee JS, Park H, Cha YS, Yoon CS, Kim CK. Effect of L-carnitine supplementation and aerobic training on FABPc content and beta-HAD activity in human skeletal muscle.Eur J Appl Physiol. 2007 Jan;99(2):193-9. Epub 2006 Nov 7.
- Cha YS1.Effects of L-carnitine on obesity, diabetes, and as an ergogenic aid.Asia Pac J Clin Nutr. 2008;17 Suppl 1:306-8.
- Kanter MM1, Williams MH.Antioxidants, carnitine, and choline as putative ergogenic aids.Int J Sport Nutr. 1995 Jun;5 Suppl:S120-31.