Koenzim Q10 yağda eriyen vitamin benzeri bir maddedir. Yaygın olarak ubiquinon, CoQ, CoQ10 veya vitamin Q10 da olarak bilinir. Koenzim Q10 ilk olarak 1957 yılında kalp, beyin, karaciğer ve böbrek gibi enerji tüketimi yüksek olan dokularda ve sığır kalbinin mitokondrisinde bulunmuştur. 1978’de Peter Mitchell Co-Q10’in biyolojik enerji transferindeki rolünün kanıtlamasıyla Nobel ödülü almıştır.
Koenzim Q10 insan dahil birçok organizma tarafından sentezlenir. Bir vitamin değildir, fakat yapısı vitamin K ile benzerlik gösterir. Koenzim Q10 solunum zincirinde görevi olan lipidde eriyebilir bir elektron ve proton taşıyıcısıdır. İnsan vücudunda toplam 0.5-1.5g kadar bulunur. Normal kan seviyeleri ise 0.7-1.0μg/mL arasındadır. Eksojen koenzim Q10 ise diyetten sağlanır. Dana eti, tavuk eti, alabalık, brokoli, soya fasulyesi gibi tüm hayvansal ve bitkisel gıdalarda farklı oranlarda bulunmaktadır. Koenzim Q10’ca zengin gıdalar kas dokusundaki mitokondrinin yüksek miktarda içermesine bağlı olarak başlıca kırmızı et ve balıkta bulunur.
Gıdalardan alınan günlük Koenzim Q10 miktarının 10 mg civarındadır. Diyet ile alınan Koenzim Q10’un miktarı serum Koenzim Q10’u arttırmak için yeterli değildir. Serum Koenzim Q10 düzeyindeki artış günde 100 mg Koenzim Q10 alındığında mümkündür. Kandaki normal seviye 1 μg/ml civarındadır. Bunu 2 μg/ml civarından çıkarmak için günde 100 mg Koenzim Q10 alınması gerekmektedir. Diyette kalp ve ringa balığı gibi zengin Koenzim Q10 kaynakları olsa bile bunlardan günde 100 mg almak çok zordur.
Koenzim Q10 vücutta doğal olarak bulunan bir maddedir. Alınan gıdaların enerjiye dönüşümüne yardım eder. Hücre ve dokularda serbest radikal oksidasyonunu önleyerek, hücre yaşlanmasına ve hastalıkların oluşmasına engel olan kuvvetli bir antioksidandır. CoQ10’un oral kullanımı enerji üretimindeki rolü ile;
- Kas fonksiyonlarının düzenlenmesine destek sağlar,
- Yorgunluk hissini ortadan kaldırır,
- Fiziksel performansı arttırır,
- Fiziksel yorgunluğa bağlı istenmeyen durumları engeller.
Kaynaklar:
Pravst I, Zmitek K, Zmitek J. Coenzyme Q10 contents in foods and fortification strategies. Critical reviews in food science and nutrition. 2010;50(4):269-80