İnsan yaşamının yaklaşık üçte biri uykuda geçmektedir. Uyku; sosyal, fizyolojik ve psikolojik alanlarda olumlu etkilerinin yanı sıra vücudun dinlenmesi için önemlidir. Kısacası sağlıklı bir yaşam için vücudumuzun savunma mekanizmalarını destekleyici bir yaşam şekli sürdürmemiz gerekmektedir. Bunun için akşamları çok geç olmadan yatmak ve tam karanlıkta uyumak oldukça önemlidir. Ancak yapılan bir çalışmaya göre Amerika'da yaklaşık 45 milyon kişi gece uykusuzluğu (uyku mahrumiyeti) çekmektedir. “Uyku mahrumiyeti” gerek neden olduğu hastalıklar gerekse yaşam şartlarını etkilemesi ile olumsuzluklara sebep olmaktadır.
Melatonin yaklaşık 50 yıl önce keşfedilmiş olan ve son yıllarda önemi daha çok anlaşılan pineal bezden salgılanan bir hormondur. Vücudumuzda triptofan isimli aminoasidin metabolizması sonucu üretilen serotonin molekülünün bir türevidir. Vücut sıvılarındaki düzeyi gece maksimum düzeyde artarken, gündüz düşer. Gece 20.00-23.00 arası yükselen melatonin düzeyi 01.00-05.00 arası maksimum değerlere ulaşır ve gündüz düşer. Sağlıklı kişilerde plazma melatonin düzeyi gündüz 0-20 pg/ml, gece 20-200 pg/ml (ortalama 60-70 pg/ml) dir. Bir günde yaklaşık 30 mg (%80 i gece) melatonin üretilir. İnsanda pekçok biyokimyasal, fizyolojik ve davranışsal değişkenlerde olduğu gibi plazmadaki melatonin düzeyleri de 24 saatlik periyot içinde düzenli iniş ve çıkışlar gösterir. Ritmin başlıca ayarlayıcısı dış ortamdaki aydınlık/karanlık döngüsüdür. Gece ışığa maruz kalındığında pineal fonksiyonlar akut olarak baskılanır.
Temel olarak gün içi ve mevsimsel ritmi ayarlayıcı, uyku düzenleyici etkileri vardır. Tüm vücutta yaygın melatonin reseptörleri bulunmaktadır. Uyku bozukluğuna karşı ve antidepresan olarak da kullanılan melatonin ve agonistleri birçok hastalığın tedavisinde hala denenmektedir.
Melatoninin etkinliği oküler hastalıklarda, diyabette, romatoid artritte, fibromiyaljide, kronik yorgunluk sendromunda, enfeksiyon hastalıklarında, nörolojik hastalıklarda, uyku bozukluklarında, yaşlanmada ve depresyonda gösterilmiştir.
Melatonin ve Uyku: Melatonin öncelikli olarak vücudun uyku düzeninin ayarlanmasından sorumludur. Birçok araştırmacı uyku-uyanıklığın bir parçası olan melatoninin uykuya dalma ve uykuda kalmada yardımcı olacağını düşünmektedir. Ayrıca uykuya başlama hızının ve uyku kalitesinin artacağı da bildirilmektedir. Uyku sorunu olan kişilerde, hızlı göz hareketleri (REM) düzensizliğinde, huzursuz bacak sendromunda, gecikmiş uyku fazı sendromunda, uyku sorunu olan manik kişilerde ve fibromiyaljisi olanlarda melatoninin kullanılmasının uyku süresini ve kalitesini artırdığı gösterilmiştir.
Antioksidan Özelliği: Yüksek difüzyon yeteneği ve lipofilik yapısından dolayı mükemmel bir antioksidan olup, bilinen diğer antioksidanlardan daha güçlüdür. Antioksidan etkisi gerek in vitro, gerekse in vivo olarak yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Melatoninin Jet Lag’da Kullanımı: Melatoninin sirkadiyen ritim düzenleyici etkisinden faydalanılarak zaman dilimini atlayan yolculuklarda kullanımı (özellikle pilot ve diğer uçak görevlilerinde) önerilmektedir. Bu amaçla; doğuya yapılan yolculukta, ön koşullama amacı ile gidilecek olan yerdeki yatma zamanına karşılık gelen saatlerde o bölgeden ayrılmadan 3 gün önce 5 mg melatonin uygulamasına başlanır, kalkış gününde aynı uygulama yapılır ve varıldıktan sonra 2 gün süreyle uygulama sürdürülür. Batıya yolculukta ise sadece uçuş sonrası önerilmektedir.
Kemik koruyucu etki: Melatoninin kemik üzerine etkisi direktir. Melatonin sekresyonunun baskılanması serum kalsiyum konsantrasyonunu düşürürken, melatonin uygulaması ise artırır. Günümüzde yaygın olarak postmenapozal dönemde osteoporoza karşı kullanılan bifosfonatlara ilave olarak melatonin uygulamasının gerek direkt kemik üzerine olumlu etkileri ve gerekse bu ilaçlara bağlı yan etkileri azaltarak kemik koruyucu etkiyi güçlendirebileceği düşünülmektedir.
Melatonin ve Kanser: Günümüzde melatonin ve kanser çalışmalarının büyük çoğunluğu meme kanseri modelleri üzerinde yapılmaktadır. Yapılan çalışmalar melatoninin gece uygulamalarının kanserde daha başarılı sonuçlar verdiğini ortaya koymuştur. Kanser gelişiminde melatoninin gece salgısının bozulmasının önemli olduğunu düşündüren veriler elde edilmiştir. Özellikle gece ışık altında çalışan kadınlarda kanser insidansının arttığı ortaya konmuştur. Hatta ışık yoğunluk derecesiyle tümör büyüme hızı arasında doğru orantının varlığını gösteren çalışmalar bildirilmiştir.
Melatonin ve Gastrointestinal Sistem: Gastrointestinal kanalda yüksek konsantrasyonlarda melatonin bulunur. Melatoninin duodenumda epitel hücreler üzerindeki reseptörleri aracılığıyla HCO3 (bikarbonat) sekresyonunu artırır. Melatonin serbest radikalleri uzaklaştırarak gastrointestinal kanalda ülser oluşumunu azaltıcı etki gösterir.
Melatoninin vücut üzerindeki olumlu etkileri göz önünde bulundurularak, melatonin içerikli takviye gıdalar geliştirilmiştir. Çeşitli koşullarda melatonin alınması, vücut sağlığının geliştirilmesi adına önemli yararlar sağlayabilir.
Kaynaklar:
- Konturek SJ, Konturek PC, Brzozowska I, Pawlik M, Sliwowski Z, Cześnikiewicz-Guzik M, Kwiecień S, Brzozowski T, Bubenik GA, Pawlik WW. Localization and biological activities of melatonin in intact and diseased gastrointestinal tract (GIT). J Physiol Pharmacol, 58: 381-405, 2007.
- Hardeland R, Pandi-Perumal SR, Cardinali DP. Melatonin. Int J Biochem Cell Biol, 38: 313-316, 2006.
- Liebmann PM, Wölfler A, Felsner P, Hofer D, Schauenstein K. Melatonin and the immune system. Int Arch Allergy Immunol, 112: 203-211, 1997
- Claustrat B, Brun J, Geoffriau M, Chazot G. Melatonin: from the hormone to the drug? Restor Neurol Neurosci, 12:151-157, 1998
- Lino A, Silvy S, Condorelli L, Rusconi AC. Melatonin and jet lag: treatment schedule. Biol Psychiatry, 34: 587, 1993.
- Şahin D. in vitro koşullarda sirkadiyen melatonin etkisine maruz bırakılan embriyolarda SOD ve HMGB1 genlerinin ekspresyonları ile melatonin etkisinin takibi. İstanbul: İstanbul Bilim Üniversitesi; 2014.
- Şener G, Goren FO, Ulusoy NB, Ersoy Y, Arbak S, Dülger GA. Protective effect of melatonin and omeprazole against alendronat-induced gastric damage.Dig Dis Sci, 50: 1506- 12, 2005
İlginizi çekebilecek diğer içerikler
Çocuklarda İştahsızlık Probleminin Önüne Nasıl Geçilir?
Çocukların yeterli miktarda besin alamaması durumu iştahsızlık olarak tanımlanır. Ek gıdaya geçiş dönemleri, ilaçlar, sağlık sorunları, besin alerjileri gibi faktörler nedeniyle çocuklar iştahsızlık yaşayabilir. Çocuklarda iştahsızlık hem ebeveyn hem de çocuklar için stresli bir süreç olabilir. İştahın azaldığı dönemlerde çocukların ihtiyacı olan besin öğelerinin eksikliği görülür. Vitamin ve mineral gibi besin öğelerinin eksikliği çocuklarda büyüme ve gelişme sürecinin yavaşlamasına neden olur.
Çörek Otu Nedir? Faydaları Nelerdir?
Nigella sativa, çörek otu veya siyah kimyon olarak bilinen ve bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan bir bitkidir. Bu bitki aynı zamanda "Her derde deva ilaç" olarak da anılır. Bitkinin tohumları siyah renklidir ve özel bir kokuya sahip acımsı bir tatları vardır. Nigella sativa, yaklaşık olarak 20-30 cm yüksekliğe ulaşabilen, güzel kokulu bir bitkidir ve otsu bir bitkidir. Bitki, tıp alanında antihistaminik, antidiyabetik, antihipertansif, antiinflamatuar ve antimikrobiyal etkilere sahip olduğu bilinmektedir. Ayrıca, nörolojik hastalıklar ve kısırlık gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılabilir...
Vitaminler & Mineraller, Resveratrol, Guarana, L-Karnitin, Astaksantin, Beta Glukan
Günümüz şartları göz önüne alındığında ve bugünkü yaşam tarzımız için gerekli olan besin öğeleri düşünüldüğünde yüksek potansiyelli vitamin, mineral, aminoasit, antioksidan etkili bitkilerin kullanımı sağlık açısından elzem olabilir.
Bioperine Teknolojisi ve Piperinin Biyoyararlanım Etkinliği
Her sofrada bulunan karabiber üzerine daha önce hiç ayrıntılı düşünmüş müydünüz? Karabiber, tüm dünyada besin tatlandırmak için çağlar boyu kullanılan bir baharattır. Özellikle keskin tadı ve termojenik aktivitesi ile bilinir. Piperine, karabiberde bulunan ana bileşiktir ve bir gıda bileşeni olarak kendine özgü keskin tadın taşıyıcısıdır. Karabiber ekstraktının karakterini güçlendiren biyoyararlanımın arkasındaki anahtar bileşenin piperin olduğu bulunmuştur.
C Vitamini Hakkında Bilmediklerimiz
C vitamin kolesterol metabolizmasıyla yakından ilişkilidir. Kronik C vitamin eksikliğine maruz bırakılan kobayların kan plazmalarında kolesterol ve trigliserit düzeyleri artmıştır ve kolesterolün safra asidine dönüşümü yavaşlamıştır.
D Vitamini eksikliği nedir? D Vitamini eksikliğini nasıl önler ve nasıl tedavi edebiliriz?
D vitamini; yağda eriyen vitaminler arasında yer almakta olup aynı zamanda endojen olarak uygun biyolojik ortamda sentezlenebildikleri için hormon ve hormon öncüleri olan bir grup steroldür. En önemli etkisi kalsiyum, fosfor metabolizması ve kemik mineralizasyonu üzerinedir. Bununla birlikte son yıllarda, D vitamini eksikliği ve yetersizliğinin yaygın kanserler, kardiyovasküler hastalıklar, metabolik sendrom, enfeksiyöz ve otoimmun hastalıkların dahil olduğu bir çok kronik hastalıkla ilişki içinde olduğu bulunmuştur.
Güzellik Vitamini Biotin
Biotin, literatürde H vitamini veya B₇ vitamini olarak da adlandırılan ve güncel haberlerde karşımıza sıklıkla “güzellik vitamini” adıyla çıkan bir vitamindir. Kimyasal formülü C₁₀H₁₆N₂O₃S olan biotin, suda çözünen bir B kompleksi vitaminidir. Suda çözündüğü için günlük olarak alınması önemlidir.
Cilt ve Bağ Dokunun Mucizevi Desteği Kolajen Tip I,II&III
Kolajen Nedir? Kolajen gıdalarla alınan bir proteindir. Yapısında protein yapı taşları olan amino asitler bulunur. Özellikle cilt ve bağ doku; ihtiyacı olan glisin, prolin ve hidroksiprolin esansiyal amino asitleri kollajen kaynağından karşılayabilir.
Kolajen nedir, neden ve nasıl kullanılmalı!
Kolajen Nedir? Kolajen gıdalarla alınan bir proteindir. Yapısında protein yapı taşları olan aminoasitler bulunur. Özellikle cilt ve bağ dokunun ihtiyacı olan esansiyel aminoasitleri kolajen kaynağından karşılanabilir.
Kolajen, Hyaluronik Asit, Koenzim Q10, Resveratrol
Doğal yaşlanma zamanla gelişen ve hücre metabolizmasında oluşan oksijen radikalleri denen zararlı maddelerin neden olduğu hasar sonucu oluşur ve 20’li yaşların ortasında başlar. Günümüzde stres, işlenmiş gıdalarca yoğun beslenme, kafein, alkol ve sigara, çevre kirlilikleri vb. faktörler doğal yaşlanma sürecini hızlandıran dış faktörlerdir.
Kalp ve Kolesterol Hastaları Dikkat
Koenzim Q10 kullanımının, statin tedavisi almakta olan koroner arter hastalarındaki oksidan enzim aktivitesini ve inflamasyonu azaltabildiğine ve oluşan sırt ve bel ağrılarının azalacağına dair kanıtlar mevcuttur.
Omega 3
Temel yağ asitleri vücut tarafından üretilemeyen, tüketilen gıdalarla veya destek olarak alınması gereken yağ asitleridir. Temel yağ asitlerinin iki ailesi vardır; Omega 3 ve Omega 6. Bu iki yağ asidi grubunun dengeli alınması sağlıklı bir vücut için önemli beslenme alışkanlıklarından birisidir.
Glukozamin Kondroitin MSM Hyaluronik Asit
Vücudumuzun hareket sistemini oluşturan temel yapılardan birisi eklemlerdir. Kemiklerimiz arasındaki birleşim alanları olan eklemlerin vücutta bulundukları yere ve işlevlere göre farklı türleri vardır. Özellikle temel hareketleri sağlayan diz, el bileği gibi alanlardaki eklemlerde, eklemlerin kapsülle çevrili bir eklem boşluğu mevcuttur. Eklem yüzleri kıkırdakla örtülüdür ve eklem boşluğunu eklem sıvısı (sinovyal sıvı) doldurur.
Beta Glukan
Beta glukan ekmek mayasının hücre duvarından (Saccharomyces cerevisae) elde edilen polisakkarit yapısında bir moleküldür.
L-Karnitin Yeşil Çay Ginseng
Kilo kontrolü günümüzdeki beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve hareket kısıtlılığına bağlı olarak giderek daha zor kontrol edilebilir hale gelmektedir. Fazla kilo ve obezite diyabet, kalp hastalıkları ve kanser gibi pek çok kronik hastalıkta major risk faktörü olarak değerlendirilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre;
Koenzim Q10
Koenzim Q10 vücutta doğal olarak bulunan ve hücrelerde enerji üretimi için gerekli olan vitamin benzeri bileşiktir. İlk olarak 1957’de izole edilen Koenzim Q10, besinlerden enerji elde etmede büyük önemi olan bir maddedir. Yaşın ilerlemesiyle, statin grubu ilaçların ve bazı beta blokörlerin kullanımıyla vücuttaki Koenzim Q10 seviyeleri azalır.
Co-Enzyme Q10 Hakkında Bilmediklerimiz
Koenzim Q10 yağda eriyen vitamin benzeri bir maddedir. Yaygın olarak ubiquinon, CoQ, CoQ10 veya vitamin Q10 da olarak bilinir. Koenzim Q10 ilk olarak 1957 yılında kalp, beyin, karaciğer ve böbrek gibi enerji tüketimi yüksek olan dokularda ve sığır kalbinin mitokondrisinde bulunmuştur. 1978’de Peter Mitchell Co-Q10’in biyolojik enerji transferindeki rolünün kanıtlamasıyla Nobel ödülü almıştır.
İnfertilite Tedavisinde Co-Enzyme Q10 Takviyeleri
Oksidan madde fazlalığı sperm hücrelerini zayıflatır ve erkek doğurganlığını negatif yönde etkiler. Koenzim Q10, antioksidan özellikleri ile serbest radikallerin sperm üzerinde olan negatif etkilerini engeller.
Quercetinin Covid Üzerindeki Etkinliği
Son zamanlarda yayınlanan birçok makalede, quercetinin etki mekanizmaları gözden geçirilerek immünolojik yanıtları üzerindeki etkisine odaklanılmıştır. Bunun COVID-19 hastalarındaki etkinliği araştırılmıştır. Araştırmalar, SARS-CoV-2’nin iltihabı yükselttiğini ve NLRP3 iltihabını aktive ettiğini, bunun bir sitokin fırtınasına ve yıkıcı iltihaplanmaya yol açtığını ve COVID-19 hastalarında ALI / ARDS’ye neden olduğunu göstermiştir.
Sambucus Nigra
Sambucus Nigra, grip, soğuk algınlığı, bakteriyel sinüzit ve bronşit tedavisine yardımcı, antioksidan ve bağışıklıkla ilgili özellikler de dahil olmak üzere vücutta çeşitli biyokimyasal ve farmakolojik etkilere sahip oldukları gösterilmiş flavonoidleri içerir.
Kalp Hastalığı Salgınının Ardındaki Sinsi Düşman “Kolesterol”
İyi Kolesterol (HDL-Kolesterol) – Kötü Kolesterol (LDL-Kolesterol) Nedir? Kolesterol karaciğerden hücrelere ve hücrelerden tekrar karaciğere kan yoluyla taşınır. Kolesterol ve diğer yağlar kanda erimedikleri için lipoprotein denen paketler halinde taşınırlar. Bunlardan kolesterolü taşıyanlar iki cinstir, bunlar kötü kolesterol olarak bilinen LDL-Kolesterol ve iyi kolesterol olarak bilinen HDL- Kolesteroldür.
Ananas Kabuklarındaki Bromelain Mucizesi
Bromelain ananastan elde edilen ve özellikle proteinlerin sindirimini sağlayan bir enzimdir. Proteinlerin düzgün parçalanmasına ve emilmesine yardımcı olur. İyi sindirilmemiş proteinler çeşitli sindirim sorunlarına ve besin alerjilerine yol açar.
Resveratrol, Koenzim Q10, Astaksantin
Japon Poligonumu (Polygonum cuspidatum) kök ekstresi %50 resveratrol içerir. Resveratrol bir fitoaleksindir, yani bitkilerin bakteri ve funguslara karşı savunma için ürettiği bir enzimdir. 1940 yılında keşfedilen bu molekül, önceleri sadece kanser tedavisi için kullanılmaktaydı.
Çocuğunuz Taze Sebze Meyve Yemiyorsa
Sterilize besinlerle besinlerle beslenen ve ayrıca C vitamini almayan çocuklarda skorbüt hastalığı görülür. Femurun alt ucunda, diş etlerinde, böbrek ve barsaklarda, deri altında geniş kanamalar yanında, kemik ve dişlerde peteşiler görülür. Kemiklerin büyümesi duraklar. Hücreler arası kolajen gelişemez. Kolay kemik kırılmaları gözlenir.
Kolesterol Neden Önemlidir?
Kan kolesterol düzeyinin yüksek olması kalp damar hastalığı tehlikesini arttırır.